Tkanka tłuszczowa – poznaj swego wroga!

Skuteczność walki z tkanką tłuszczową opiera się o prawidłowo zbilansowaną dietę, odpowiedni program aktywności fizycznej, odpoczynek i niekiedy dodatkową suplementację. Cały cykl ma za zadanie prowadzić organizm do homeostazy i przynieść trwały efekt.

Tkanka tłuszczowa - nie taka zła jak ją malują

Tkanka tłuszczowa jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Jest ważnym narządem endokrynnym, scala oraz aktywuje sygnały z różnych tkanek. Stanowi największe źródło energii zapasowej w organizmie. Tworzą ją adipocyty. Jest jedyną tkanką w ciele, która nie zanika – spłaszcza się. Jej nadmiar wywołuje destabilizację funkcji narządów wewnętrznych oraz ruchu.

 

Problem z jej nadmiarem stanowi epidemię współczesnych czasów i pożywkę dla wielu badań, które zgłębiają jej naturę. Tkanka tłuszczowa jest słabo uwodniona i gęsta. Przypuśćmy, że dorosły ważący 70 kg ma 15 kg tłuszczu. Aby zgromadzona w jego tłuszczu energia odpowiadała energii z innych źródeł, dorosły potrzebowałby około 150 kg glikogenu w połączeniu z wodą.

 

„Człowiek, zawierający 15 kg tłuszczu ma ponad 440 MJ (110 000 kcal) energii, którą może wydatkować w ilości około 8,37 MJ (2000 kcal/dzień) przez 2 miesiące”[1]!

Jeśli chodzi o „normy” czy tak zwany prawidłowy odsetek tłuszczu u kobiet wynosi on 20-30%, za wartość wpływającą na destabilizację homeostazy przyjmuje się 33% i więcej. U mężczyzn norma mieści się w granicach 12-20%, gdzie powyżej 25% (jej nadmiar) również prowadzi do zaburzeń.

Najgroźniejszym wydaje się być tłuszcz trzewny. Wyściełający narządy wewnętrzne, jego nadmiar zaburza pracę organów i prowadzi do wielu chorób. U mężczyzn, gdzie przeważa typ budowy gruszka - serce i wątroba narażone są na niewydolność. Kobiety o typie budowy jabłko wykazują większe problemy hormonalne prowadzące do niepłodności. Tłuszcz wisceralny pełni również funkcje amortyzujące, chroniąc organy wewnętrzne przed urazami.

Jeśli chodzi o funkcję endokrynną tkanka tłuszczowa ma związek z leptyną (hormon zbudowany z aminokwasów), która odgrywa istotną rolę w procesie regulacji poboru pokarmu, a dokładnie rzecz ujmując – zmniejsza apetyt. Patrząc z perspektywy kobiet, które starają się o potomstwo ma również wpływ na poziom LH, FSH i prolaktyny, których stosunek i normy warunkują możliwości organizmu do zapłodnienia.

Tkanka tłuszczowa pełni jeszcze wiele funkcji, naszym jednak zadaniem jest utrzymywać ja na odpowiednim poziomie. W jaki sposób tłuszcz wymyka się nam spod kontroli?

 

 


[1]Frühbeck G., Gómez-Ambrosi J., Muruzábal J.F., Burrell M.A.: The adipocyte: a model for integration of endocrine and metabolic signaling in energy metabolism regulation. Am. J. Physiol. Endocrinol. Metab., 2001; 280: E827-E847.



 BMI, WHR i zaburzenia metaboliczne

Hodowanie tkanki tłuszczowej może następować poprzez powiększenie liczby lub rozmiarów adipocytów (komórek, z których jest zbudowana). Całość procesów jest niezwykle złożona oraz nie w pełni zbadana. Tkanka tłuszczowa może być biała, brązowa lub różowa (stosunkowo niedawno „odkryta” i pojawiająca się u kobiet w okresie ciąży).

Białe adipocyty przechowują trójglicerydy wtedy, kiedy organizm otrzymuje nadwyżkę energii (gdy spożywamy zbyt dużo energii), również korzysta z nich podczas zwiększonego wydatku energetycznego. Brązowa tkanka tłuszczowa odpowiedzialna jest za wytwarzanie ciepła, a różowa – mleka.

Każda z tkanek ma swoje ulubione miejsca, do których wędruje, a ich rozmieszczenie uważa się za najistotniejszy czynnik warunkujący zaburzenia kardiologiczne oraz metaboliczne i wykazując związek z BMI. Im wyżej rozmieszczony nadmiar tłuszczu tym większe ryzyko chorób i śmierci – cukrzyca, hiperlipidemia, skleroza, nadciśnienie innych.

Do lokalizowania, rozmieszczenia tkanki tłuszczowej wykorzystuje się wskaźnik wist-to-hip (WHR) czyli talia—biodra. Informuje on o proporcji tłuszczu, jednak nie podaje informacji o depozycie. Biorąc pod uwagę pomiar brzucha, WHR nie informuje czy tłuszcz znajduje się wewnątrzbrzusznie czy podskórnie. Tłuszcz, który leży podskórnie jest największym rezerwuarem energetycznym (65-70%).

„Negatywny wpływ tkanki trzewnej na stan zdrowia wynika z jej dużej aktywności lipolitycznej i uwalniania dużej ilości kwasów tłuszczowych, zwiększonego wytwarzania glukozy (nasilenia glukoneogenezy), glicerolu, adipokin, redukcji wątrobowego klirensu insuliny, stymulacji wytwarzania VLDL, TAG i apolipoproteiny B. Nadmierne wydzielanie kwasów tłuszczowych powoduje wzrost ich stężenia we krwi i odkładanie m.in. w mięśniach, gdzie zaburzają wewnątrzkomórkowe przekaźnictwo, interferują z sygnałami insuliny wywołując rozwój lipotoksyczności i insulinooporności[1][2]”.

Jak pozbyć się tkanki tłuszczowej z brzucha?

Na to pytanie nie da się odpowiedzieć jednoznacznie, w dużej mierze zależy to od stanu organizmu, trybu życia, poziomu stresu, snu, uwarunkowań genetycznych i wielu innych. Pewne jest, iż tłuszcz trzewny jest bardziej wrażliwy na redukcję, niż tłuszcz mieszczący się pod skórą.

Ujemny bilans energetyczny można osiągnąć  poprzez odpowiednio dobraną dietę oraz zindywidualizowany trening. Skuteczne w walce z nadmierną tkanka tłuszczową  są treningi interwałowe, które przyspieszają procesy metaboliczne, dodatkowo w dość krótkim czasie spala się dużą liczbę kalorii – głównie tych, które dostarczamy na bieżąco. Nie należy rezygnować z treningu aerobowego, który sięga bardzo głęboko po zapasy tłuszczu oraz siłowego, który chroni wzmacnia  i kształtuje mięśnie, a im więcej mięśni tym więcej spalonych kilokalorii. 

 Autor: Anna Wawrocka


[1][40] Lange K.H.: Fat metabolism in exercise – with special reference to training and growth hormone administration. Scand. J. Med. Sci. Sports, 2004; 14: 74-99.

[2]Unger R.H.: Lipotoxic diseases. Annu. Rev. Med., 2002; 53: 319-336 .

08. maja 2018 r.
Zamknij menu