ŻYWNOŚĆ MODYFIKOWANA GENETYCZNIE (GMO)

Żywność modyfikowana genetycznie (GMO)

Żywność modyfikowana genetycznie to produkty spożywcze składające się lub wyprodukowane z genetycznie zmodyfikowanych organizmów (GMO). W ogromny worek podpisany jako "produkty GMO" wrzucamy zarówno produkty spożywcze w całości wyprodukowane z genetycznie zmodyfikowanych organizmów, ale też takie, w skład których wchodzi np. olej lub cukier wyprodukowany z organizmów GM.

Zgodnie z rozporządzeniem 1829/2003/WE, za żywność modyfikowaną genetycznie nie uznaje się tej, która zawiera do 0,9% GMO. I choć stanowisko polskiego rządu od lat się nie zmienia i dążymy do tego, by być krajem wolnym od żywności modyfikowanej genetycznie, w praktyce nie możemy zabronić sprzedawania w naszym kraju tego typu produktów pochodzących z innych krajów Unii Europejskiej. 

GMO: jakie będą skutki spożywania żywności modyfikowanej genetycznie?

Manipulacje genetyczne budzą wiele wątpliwości, przede wszystkim związanych z tym, że nie potrafimy przewidzieć długofalowych skutków związanych ze spożywaniem żywności modyfikowanej genetycznie. Naukowcy zwracają też uwagę na niebezpieczeństwo, jakie GMO niesie dla alergików: zmodyfikowane genetycznie organizmy mogą mieć bowiem skład chemiczny podobny do znanych już alergenów, choć same mają z nimi niewiele wspólnego.

Wątpliwości budzi też fakt, iż zmodyfikowana genetycznie żywność jest testowana przede wszystkim przez jej producentów, a nie przez zewnętrznych ekspertów.

Czarna lista GMO​

80% polskiego społeczeństwa jest przeciwna produktom genetycznie modyfikowanym GMO. Tego typu żywność powinna być odpowiednio oznakowana, jednak w praktyce nie jest ona opisywana lub jest jedynie podpisywana na opakowaniu malutkim drukiem pomiędzy składem całego produktu.

Najwięcej modyfikacji znajdziemy w:

• olejach,
• słodyczach (czekolady),
• konserwach warzywnych,
• chrupkim pieczywie,
• chlebach,
• sosach,
• sokach,
• owocach i warzywach,
• makaronach i mąkach.

Wszędzie tam, gdzie kukurydza, pomidory, ziemniaki, melony, soja i pszenica możemy zachować ogromny dystans, bo niewiele upraw tych roślin odbywa się bez udziału modyfikacji.

W przypadku zwierząt modyfikacje polegają na zwiększeniu masy mięśni, przy równoczesnym obniżeniu tkanki tłuszczowej, przyspieszeniu trawienia i metabolizmu, poprawie wydajności mlecznej, odporności na pasożyty i choroby. Spośród zwierząt zmodyfikowanych genetycznie od lat dominują: króliki, świnie, bydło oraz ryby.

Jakie zagrożenia zdrowotne niesie spożywanie żywności modyfikowanej genetycznie?

„Człowiek od zawsze był zależny od roślin, które wykorzystywał nie tylko jako pokarm, ale także źródło leków, energii, materiałów budulcowych i innych materiałów przemysłowych. Można powiedzieć, że wszystkie uprawiane dziś rośliny są GM, ponieważ ich cechy zmieniane były przez tysiące lat w celu polepszenia ich właściwości użytkowych”[1].

Powiększająca się odporność na antybiotyki została uznana za jedno z największych zagrożeń dla zdrowia. Lekooporność związana z nadużywaniem antybiotyków w medycynie i hodowli zwierząt powoduje wzrost zarażania ludzi opornymi drobnoustrojami. Nieduża ilość antybiotyków spożywanych przez człowieka w produktach odzwierzęcych przyczynia się do powstawania w organizmie człowieka lekoopornych szczepów bakteryjnych. W UE w wyniku zakażeń przez bakterie odporne rocznie umiera ponad 25000 pacjentów.

„Wzrost zachorowań na nowotwory; ziemniaki odporne na Roundup gromadzą jeden ze składników Roundupu, który podczas obróbki termicznej (gotowania, smażenia) przekształca się w rakotwórczy, neurotoksyczny akryloamid. Fakty: – w Argentynie, gdzie uprawia się ogromne ilości soi i masowo stosuje się Roundup; lawinowo wzrasta liczba nowotworów; – szczury karmione GM kukurydzą, nawet bez dodatku Roundupu, pod koniec trzymiesięcznego okresu zaczęły wykazywać negatywne zmiany, a pod koniec 4. miesiąca uaktywniły się u nich guzy nowotworowe”[2].

Nasz układ trawienny nie wytrzymuje, wzrasta liczba osób z problemami trawiennymi, jest to związane ze zwiększeniem „żywotności’ danego produktu, jak choćby data ważności nieotwartego mleka – do 2 a czasem 3 lat.

Co 3 para na świecie nie może zajść w ciążę, niepłodność stała się plagą naszych czasów. Parametry świadczące o płodności, na przestrzeni ostatnich 10 lat zmieniły się diametralnie. Obniżono również normy dla prawidłowej budowy komórek zdolnych do zapłodnienia. Soja modyfikowana genetycznie wpływa bardzo źle na zdolności rozrodcze mężczyzn. Zaburzenia hormonalne u kobiet są podstawą do rozpoznania policystycznych jajników.

Do wszystkich wymienionych wyżej problemów zdrowotnych dochodzi również otyłość, zaburzenia układu odpornościowego oraz alergie.

Jak uchronić się przed żywnością modyfikowaną?

1. Wyjdź poza schemat – zacznij zauważać inne produkty niż te, które do tej pory były używane w kuchni.
2. Czytaj etykiety – znając najczęściej modyfikowane organizmy odrzucaj je w trakcie zakupów.
3. Znaj swojego dostawcę – jest wiele firmy, które znane są z tego, że dbają o zdrowie swoich konsumentów i unikają negatywnego rozgłosu, staraj się u nich kupować.
4. Nie ma idealnych pomidorów i gigantycznych papryk – jest duża szansa, że mniejsze i mniej idealnie wyglądające produkty są bardziej naturalne.
5. Gotuj z głową i szukaj zamienników – pszenicę i kukurydzę zamień na inne, zdrowsze źródła węglowodanów.
6. Unikaj leków – gdy nie ma takiej potrzeby używaj naturalnych antybiotyków i „wzmacniaczy”, jak czosnek i miód.
7. Nie kupuj mięsa w ogromnych sklepach – jeśli masz możliwość kupuj drożej, ale ze sprawdzonych źródeł.

 Autor: Anna Wawrocka

[1]Klein M. Transformowanie roślin. Zastosowanie metod biotechnologicznych w hodowli roślin. Red. B Michalik Drukrol s. c. Kraków 1996; 9: 139–155.

[2]Stankiewicz D. Organizmy zmodyfikowane genetycznie. Kancelaria Sejmu, Biuro Studiów i Ekspertyz. Wydział Analiz Ekonomicznych I Społecznych, Warszawa, 2000: 750,