Skład ciała - co warto wiedzieć, zanim go sprawdzisz?

Kluby fitness, placówki zdrowotne i inne miejsca zajmujące się zdrowiem oferują nam możliwość wykonania takiego badania, które potocznie nazywają pomiarem metabolicznym lub pomiarami składu ciała. Najtrafniejszym wyrażeniem wydaje się być mierzenie proporcji składowych ciała. Cały proces zaczyna się od krótkiego wywiadu, oceny stanu zdrowia oraz podjęcia decyzji przez osobę prowadzącą czy aktualny stan pozwala na wykonanie pomiarów.    Przyjmuje się, że nie najlepszym momentem jest czas menstruacji czy po obitym posiłku.

Z dyskwalifikacją mogą spotkać się kobiety w ciąży, osoby bardzo wysokie lub bardzo niskie, a także z endoprotezami lub innymi częściami obcymi w ciele. Przyczyną dyskwalifikacji jest mechanizm na jakim bazuje urządzenie do mierzenia – impedancja bioelektryczna (bioimpedancja elektryczna BIA). Najprościej ujmując – maszyna przeszywa nasze ciało malutkim prądem natrafiając na różnego rodzaju opór i tak tkanka tłuszczowa przewodzi go szybciej, a mięśniowa wolniej.

Dzięki analizie tych różnic maszyna określa proporcje składu ciała dzieląc je na beztłuszczową masę ciała, tkankę tłuszczową (w tym około narządową), stopień nawodnienia. Większość maszyn kierując się algorytmem wyznacza nasz wiek metaboliczny, indeks masy ciała oraz oblicza podstawową przemianę materii. Co te wszystkie parametry tak naprawdę oznaczają?

CAŁKOWITA TKANKA TŁUSZCZOWA %, kg

Jest to ilość tłuszczu znajdująca się w ciele w proporcji do całkowitej masy ciała. Na wynik składa się ilość tłuszczu podskórnego, wewnątrz- i około-narządowego oraz tzw. otyłości sarkopenicznej (zanik komórek mięśniowych, zamiana na tłuszcz). Obniżanie nadmiernej ilości tłuszczu redukuje zagrożenie zachorowania na choroby cywilizacyjne: układu sercowo-naczyniowego (miażdżyca, zawał, udar, wylew), nadciśnienie, nowotwory, choroby zwyrodnieniowe, cukrzyca 2, itd.

Kobiety w każdym wieku przekraczające 30-35% tkanki tłuszczowej borykają się z nadwagą i otyłością. Mężczyźni powyżej 20-25% tkanki tłuszczowej również mają ten sam problem.

WSPÓŁCZYNNIK TŁUSZCZU TRZEWNEGO (wewnątrz-, około-narządowy)

Jest to tkanka tłuszczowa otłuszczająca i stłuszczająca narządy wewnętrzne (w jamie brzusznej). Nadmiar tłuszczu trzewnego częściej dotyczy mężczyzn niż kobiet, bo jest bezpośrednio powiązany z otyłością tzw. „brzuszną” – typową dla mężczyzn. Nadmiar tłuszczu trzewnego powoduje poważne problemy zdrowotne. Powikłaniami nadmiaru tłuszczu trzewnego mogą być: cukrzyca, choroby układu krążenia, choroba wieńcowa, miażdżyca, nadciśnienie tętnicze.

Badania wykazują, że nawet jeżeli masa ciała i poziom tłuszczu są na stałym poziomie, wraz z wiekiem zmienia się dystrybucja komórek tłuszczowych w ciele, co powoduje gromadzenie się ich w okolicy brzucha (u kobiet szczególnie po menopauzie).

CAŁKOWITA ZAWARTOŚĆ WODY %

Jest to masa wszystkich płynów znajdujących się w ciele. Woda odgrywa kluczową rolę w większości procesów życiowych, znajduje się w każdej komórce, tkance i organie. Utrzymanie zdrowego poziomu wody zapewnia dobre funkcjonowanie organizmu oraz zmniejsza ryzyko wielu chorób. Poziom wody naturalnie zmienia się wraz z cyklem dobowym (np.: rano po przebudzeniu ciało jest odwodnione). Na zaburzony poziom nawodnienia ciała może wpływać wiele czynników: jedzenie obfitych posiłków, picie alkoholu, menstruacja, choroby, ćwiczenia.

Całkowita Zawartość Wody jest wskazówką dla Ciebie do zoptymalizowania rezultatów. Kluczowe jest wprowadzenie długofalowych zmian. Jednorazowe wypicie dużej ilości wody spowoduje jedynie wzrost masy ciała (a na odczycie z analizatora poziomu tłuszczu).

CAŁKOWITA MASA MIĘŚNIOWA %, kg

Suma mas wszystkich mięśni w ciele: mięśni szkieletowych, mięśni wewnętrznych (narządy wewnętrzne oraz mięsień sercowy) oraz masa wody w nich zawartej. Mięśnie odgrywają kluczową rolę w jakości i tempie Twoich przemian metabolicznych, ponieważ podczas pracy mięśni organizm zużytkowuję energię.

Wraz ze wzrostem masy mięśniowej wzrasta zapotrzebowanie na energię, pomagając redukować nadwagę i poziom tłuszczu w organizmie. Przyjmuje się, że właściwy poziom całkowitej masy mięśniowej powinien stanowić 60 – 80% masy ciała (u sportowców wskaźnik może przekraczać 80%).

MASA KOSTNA kg

Ilość tkanki kostnej w ciele (poziom minerałów budujących kość np.: wapń). Badania wykazały, że rozwój ciała i ćwiczenia są powiązane ze zdrowszymi, silniejszymi kośćmi. W czasie trwania zmian w diecie oraz wprowadzania aktywności, zmiany w masie kości są zauważalne po dłuższym czasie (indywidualnym dla każdego). Ważne jest aby zwiększać poziom minerałów w kościach poprzez zbilansowaną dietę oraz ćwiczenia.

Jeśli poziom jest niski, skonsultuj się z lekarzem specjalistą. Wynik pomiaru może nie być dokładny gdy badany cierpi na osteoporozę, inne choroby układu kostnego, jest zaawansowany wiekiem, jest bardzo młody, jest w ciąży, leczy się hormonalnie.

INDEKS MASY CIAŁA (BMI)

BMI (body mass index, wskaźnik Queteleta II) jest najpopularniejszym wzorem matematycznym służącym do oceny stanu odżywiania. Na jego podstawie można prognozować ryzyko chorób towarzyszących otyłości tj. nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu 2, niewydolność serca, choroba niedokrwienna serca, miażdżyca naczyń, udar mózgu, kamica pęcherzyka żółciowego i dróg moczowych. U osób z BMI powyżej 30 ryzyko rozwoju tych chorób wzrasta w znaczący sposób, natomiast BMI powyżej 40 jest wskazaniem do operacyjnego leczenia otyłości.

WSPÓŁCZYNNIK BUDOWY CIAŁA 1-9

Określa budowę ciała na podstawie stosunku ilości tkanki tłuszczowej do masy mięśniowej. Ocena ta jest niezależna od masy ciała, od jej spadku i przyrostu. Zmniejszając poziom tkanki tłuszczowej (odżywianie, aktywność), zmienia się także odpowiednio Współczynnik Budowy Ciała. Nawet jeśli waga ciała jest stała, poziom tkanki tłuszczowej oraz masy mięśniowej ulegają zmianom. Zmieniając swoje parametry, zmniejszasz lub zwiększasz ryzyko zachorowania na różnorodne choroby.

Notka: Ocena nie jest wyznacznikiem estetyki ciała w tradycyjnym znaczeniu. Każdy powinien indywidualnie określić swój cel w proporcjach składu ciała.

Okres wakacyjny jest dobrym momentem na sprawdzenie w szczególności nawodnienia, nigdy też nie jest za późno na zmiany, dlatego warto udać się do miejsca, gdzie oprócz samego wydruku otrzyma się specjalistyczną poradę, która obejmie indywidualne podejście do ogólnoprzyjętych norm.

Autor: Anna Wawrocka